Pomidory i likopeny
Dowiedziono badaniami, że ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego u mężczyzn, którzy często spożywają pomidory lub pastę pomidorową, jest o jedną trzecią mniejsze od lyzyka mężczyzn, którzy rzadko jedzą te produkty. Mężczyźni, którzy jedzą pomidory i ich przetwory dziesięć lub więcej razy w tygodniu, wyraźnie rzadziej chorują na raka stercza – o 34% rzadziej wykrywa się u nich nowotwór stercza z przerzutami do kości niż u mężczyzn, którzy jedzą pomidory i przetwory z pomidorów tylko dwa razy w tygodniu lub jeszcze rzadziej.
Wyjaśnić to zjawisko można wysoką zawartością antyoksydantów w pomidorach. Substancja wykryta w pomidorach – likopen – wydaje się opóźniać, a nawet odwracać procesy starzenia się tkanki gruczołu krokowego, któremu można przypisać sprzyjanie rozwojowi raka. Likopen należy do karotenoidów, grupy substancji, o której wiadomo, że ma działanie anty oksydacyjne (patrz – rozdział ósmy). Ka- rotenoidy, barwniki, występujące przede wszystkim w żółtych, pomarańczowych i czerwonych owocach oraz warzywach, działają podobnie do witamin – ułatwiają przebieg niektórych reakcji chemicznych. Jednak w przeciwieństwie do witamin nie są one nam niezbędne do życia. Podstawowym zadaniem karotenoidów jest przyłączanie wolnych rodników, dzięki czemu mogą one być sprawnie usunięte z naszego organizmu, co zapobiega dalszemu uszkadzaniu komórek i ich chromosomów. Ponieważ komórki, które tworzą gruczoł krokowy, są szczególnie podatne na uszkodzenia przez czynniki środowiskowe, są też szczególnie podatne na powstanie szkód związanych z wolnymi rodnikami. I dlatego tak ważne jest działanie anty oksydacyjne likopenu.
W badaniach zajmowano się najrozmaitszymi populacjami: ludźmi żyjącymi w Hongkongu, Tokio, Mediolanie, Nowym Jorku, Chicago i Albuquerque. Na ich podstawie można stwierdzić, że częstość występowania mikroognisk raka stercza była identyczna dla wszystkich tych grup, niezależnie od miejsca zamieszkania i dziedzictwa genetycznego. Prawdopodobieństwo, że te mikroogniska raka rozwiną się w petnoobjawowy nowotwór, jak i częstość zgonów wywołanych tą chorobą, wyraźnie było różne dla różnych regionów świata. Szczególnie rzadko występują zaawansowane i przerzutowe formy raka gruczołu krokowego w krajach basenu Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Grecji i we Włoszech. A tam właśnie pomidory stanowią jeden z podstawowych składników diety. W krajach, gdzie rzadko się je pomidory i ich przetwory, ryzyko zachorowania na pełnoobjawowego raka stercza jest znacznie większe.